15 vị thần tiêu biểu trong đạo Hindu

Đạo Hindu là tôn giáo lớn nhất tại Ấn Độ, với tín đồ chiếm khoảng 80% dân số nước này. Tuy nhiên, đạo này đang gặp phải nhiều vấn đề đẳng cấp, trong đó các tu sĩ Bà la môn đứng đầu và có địa vị tối cao.

Thần thoại Hindu tồn tại hàng triệu vị thần lớn nhỏ, và hệ thống thần thánh của đạo này khá phức tạp. Các vị thần có thể được chia ra làm 3 giai đoạn:

1. Giai đoạn Veda, với sự xuất hiện của kinh Vệ Đà.
2. Giai đoạn xuất hiện những sử thi hoành tráng, và các nhân vật trung tâm chuyển dịch từ các vị thần sang những người anh hùng như Rama, Karna.
3. Giai đoạn Purana hiện đại hơn, và các vị thần cũng xuất hiện với nhiều hóa thân khác nhau so với thời kinh Veda. Ví dụ, thần Vishnu trong giai đoạn này trở thành thần Krishna, và vị thế của các vị thần cũng đã thay đổi. Trước đây, thần Indra được tôn sùng là vua của chư thần nhưng đến thời điểm này đã không còn phổ biến bằng 3 vị thần Brahma, Vishnu và Shiva.

Trong thần thoại Hindu, vũ trụ được tạo ra và điều khiển bởi 3 vị thần tối cao được gọi chung là Trimurti, gồm:

• Brahma, đấng tạo hóa
• Vishnu, đấng bảo hộ
• Shiva, đấng hủy diệt

15 vị thần tiêu biểu trong đạo Hindu

Thần Brahma

Thần Brahma là vị thần tạo hóa, được coi là vị thần tối cao trong thần thoại Hindu. Ông được cho là người sáng lập ra văn minh và vũ trụ. Thần Brahma đã tạo ra con người và sáng lập ra kinh Vệ Đà, được coi là suối nguồn tri thức của nền văn minh Ấn Độ.

Có rất nhiều truyền thuyết khác nhau về sự ra đời của thần Brahma. Có truyện kể rằng ông tự sinh ra từ một đóa hoa sen, có truyện lại kể rằng ông sinh ra từ một hạt giống, từ dưới nước hoặc từ một quả trứng vàng. Trong một truyền thuyết khác, quả trứng tách đôi và Brahma sử dụng nửa trên để làm trời, nửa dưới để làm đất.

Thần Brahma được miêu tả là vị thần có 4 đầu, mỗi đầu tượng trưng cho một hướng Đông, Tây, Nam, Bắc. Ông có 4 cánh tay, mỗi tay tượng trưng cho một phần của kinh Vệ Đà. Râu tóc của ông được miêu tả là trắng xóa, tượng trưng cho sự trường cửu.

Trên 4 tay, thần Brahma luôn cầm theo 4 thần vật:

• Một cuốn kinh Vệ Đà tượng trưng cho tri thức
• Một đóa sen tượng trưng cho thiên nhiên
• Một tràng hạt tượng trưng cho vật chất trong quá trình sáng tạo vũ trụ
• Một cái ấm nước, hoặc cốc, hoặc quyền trượng, tượng trưng cho quyền lực tối cao
• Ông là vị thần duy nhất không cầm theo bất kỳ loại vũ khí nào.

Biểu tượng của thần Brahma là loài thiên nga. Đây là thú cưỡi của thần Brahma và cũng là sự tượng trưng cho ân điển và sự sáng suốt của thần.

Thần Vishnu

Vishnu là một trong những vị thần quan trọng nhất trong thần thoại Hindu, được coi là đấng bảo hộ của vạn vật và bảo vệ cho thế gian tránh khỏi cái ác và tai họa. Vishnu thường xuất hiện trong nhiều hóa thân khác nhau để giúp con người chống lại ma quỷ. Trong các bức tranh miêu tả thần Vishnu, người ta thường vẽ thần nằm ngủ trên thân con rắn nghìn đầu Adhi Sesha và vợ ngài – nữ thần Laskshmi ngồi bên cạnh bóp chân cho ngài.

Theo giáo phái Vaishnavism, Vishnu được coi là Đấng tối cao trong cả vũ trụ và thần Brahma được sinh ra từ một đóa sen mọc ra từ chính lỗ rốn của thần Vishnu.

Vishnu được miêu tả là vị thần khôi ngô tuấn tú với nước da màu xanh dương và có bốn cánh tay cầm 4 vật khác nhau:

• Một cây quyền trượng tượng trưng cho tri thức
• Một cái tù và bằng vỏ ốc tượng trưng cho sự sống
• Một đóa hoa sen tượng trưng cho mặt trời
• Một bánh xe được gọi là Sudarshana Chakra – vũ khí chính của thần Vishnu.

Khi di chuyển, thần Vishnu thường trên lưng Garuda – loài chim khổng lồ có thể ăn thịt rồng.

Thần Shiva

Shiva là vị thần thứ ba trong số ba vị thần quan trọng nhất trong thần thoại Hindu, được mệnh danh là “Kẻ hủy diệt và kẻ biến hóa”. Shiva có thể được tôn thờ như là một vị thần tử tế và che chở, nhưng cũng được coi là một vị thần đáng sợ và xuất hiện ở các chiến trường và giàn hỏa táng. Tuy nhiên, Shiva cũng là vị thần kiểm soát bệnh tật, do đó người ta thường cầu nguyện đến ông khi muốn vượt qua bệnh tật và chết chóc.

Shiva thường được miêu tả với bốn cánh tay và một con mắt thứ ba, con mắt này được cho là nội quán và nằm ở giữa trán. Ông thường đeo một con rắn trên cổ làm chiếc vòng, một con nữa ở ngang hông và nhiều con quấn quanh cánh tay. Ông cũng có khi được miêu tả với thân thể lấm đầy tro để tượng trưng cho sự tu hành khổ hạnh của ông. Cổ họng của ông có tên là Nilakantha hay “cổ họng xanh” do vai trò quan trọng của ông trong công việc khuấy đảo đại dương. Theo một chuyện kể dân gian, trong cuộc khuấy đảo này, các vị thần đã dùng con rắn lớn là Vasuki làm sợi dây thừng xoay tròn ngọn núi Mandara và khuấy đảo đại dương vũ trụ để tạo ra nước cam lộ, thứ thuốc trường sinh bất tử. Tuy nhiên, con rắn quá mệt nên cuối cùng đã phun nọc độc ra, đe dọa tiêu diệt cả muôn loài. Shiva bèn đến tiếp cứu, ông dùng miệng mình hút hết nọc độc của con rắn, cho nên cổ họng ông bị thâm tím.

Shiva cũng có một giáo phái riêng là Shaivism, tôn thờ và coi ông là vị thần tối cao nhất, bảo vệ và biến đổi vũ trụ. Vũ khí của thần Shiva là một cây đinh ba, và thú cưỡi của ông là một con bò.

Thần Saraswati

Nữ thần Saraswati là biểu tượng của tri thức, nghệ thuật và âm nhạc trong thần thoại Hindu. Tương tự như các vị thần khác, Saraswati cũng được miêu tả với 4 tay và mỗi tay đều cầm một vật phẩm đặc trưng.

Nữ thần Saraswati thường được miêu tả với vẻ đẹp tuyệt trần và da trắng, thường mặc một tấm áo Sari truyền thống màu trắng thể hiện sự tinh khiết. Bà luôn cầm theo cây đàn Veena, một nhạc cụ truyền thống của người Ấn Độ, đại diện cho nghệ thuật âm nhạc và tri thức.

Saraswati là vợ của thần Brahma. Có truyền thuyết cho rằng bà được sinh ra từ biển và có truyền thuyết khác cho rằng bà được sinh ra từ chính tâm tưởng của thần Brahma. Nữ thần Saraswati thường được tôn thờ trong các lễ hội và nghi lễ của người Ấn Độ như Basant Panchami và Navratri.

Thần Lakshmi

Lakshmi là nữ thần đại diện cho sự giàu có, thịnh vượng, vận may và sắc đẹp, cũng là vợ của thần Vishnu. Thường xuất hiện trong các bức tranh vẽ thần Vishnu ngồi bên cạnh bóp chân cho chồng (kiểu mẫu của người vợ). Kẻ có tín ngưỡng hay không đều cầu khấn tên nữ thần Lakshmi vì tin rằng bà sẽ đem lại may mắn và tiền bạc cho những kẻ gặp vận rủi, sa cơ lỡ vận. Lakshmi xuất hiện dưới hình dạng một nữ thần xinh đẹp với màu da vàng. Bà thường mặc trang phục màu đỏ và vàng thể hiện sự sung túc thịnh vượng. Bốn cánh tay của Lakshmi đại diện cho bốn mối bận tâm lớn nhất trong cuộc sống: sự công bằng, lòng ham muốn, sự kiểm soát tài chính và sự giải thoát khỏi sinh tử luân hồi. Trên những bàn tay của nữ thần Lakshmi thường chảy ra những đồng tiền vàng quý giá mà nàng ban tặng cho những kẻ cầu khấn bà. Nàng thường đi bên cạnh hai con voi trắng đang phun nước từ vòi tượng trưng cho sự liên quan mật thiết của bà với nguyên tố nước.

Thần Parvati

Parvati là nữ thần mang nguồn năng lượng sống, con gái của thần tuyết Himavat và là người vợ thứ hai của thần Shiva (người vợ thứ nhất là Sati, cháu gái của thần Brahma). Parvati là một vị thần quan trọng, nếu không có nàng thì vạn vật sẽ mất đi nguồn năng lượng và không thể hoạt động hay làm bất kỳ công việc gì được nữa. Khi được miêu tả cùng với Shiva, Parvati thường xuất hiện với hai cánh tay, nhưng khi được miêu tả một mình, nàng có 4 hoặc 8 cánh tay và đi hộ tống bên cạnh là một con hổ.

Thần Durga

Durga là một trong những hóa thân quan trọng nhất của nữ thần Parvati và được tôn thờ rộng rãi như một biểu tượng của sự chiến thắng của cái thiện trước cái ác. Nàng có 8 tay và hầu hết đều cầm các loại binh khí như đinh ba, kiếm, cái chuông, cái trống, tấm khiên, cái chùy, cây cung, bánh xe luân xa, vỏ ốc và con rắn. Ngoài ra, Durga thường cưỡi trên lưng một con hổ hoặc sư tử.

Durga đã nhiều lần tiêu diệt quỷ dữ và bảo vệ thế gian khỏi sự diệt vong. Với sức mạnh và sự dũng cảm của mình, nàng đã trở thành một biểu tượng của sức mạnh và sự quyết tâm trong việc đánh bại sự xâm lược và ác độc. Nàng được tôn thờ rộng rãi tại Ấn Độ và trở thành một phần không thể thiếu trong các lễ hội và nghi thức tôn giáo của đất nước này.

Thần Ganesha

Ganesha là một vị thần rất quan trọng trong thần thoại Hindu với nhiều truyền thuyết và câu chuyện thú vị xoay quanh mình. Ông là con trai của thần Shiva và nữ thần Parvati. Một trong những truyền thuyết về sự ra đời của Ganesha kể rằng ông được sinh ra từ nữ thần đầu voi Malini khi bà uống trộm nước tắm của nữ thần Parvati.

Ganesha được coi là vị thần của sự thành đạt và là người bảo trợ của giáo dục, trí tuệ, và sự giàu có. Ông luôn giúp đỡ con người vượt qua những thử thách trong cuộc sống. Trước khi quyết định kinh doanh, mở công ty hay cửa hàng, người ta thường làm lễ vật dâng lên vị thần này để cầu mong làm ăn phát đạt.

Theo miêu tả, số tay tối đa của thần Ganesha là 16, nhưng thông thường chỉ có 4. Ông có một cái bụng rất to mà giải thích rằng đó là cái bụng chứa đựng cả tương lai, quá khứ và hiện tại hoặc cũng có thể giải thích đơn giản là Ganesha ăn quá nhiều đồ ngọt. Ông là vị thần rất thích bánh kẹo. Tuy mang hơi hướm kích thước của một con voi, nhưng thú cưỡi của Ganesha lại là một con chuột. Những bức tranh vẽ thần Ganesha thường được miêu tả ông cưỡi chuột hoặc con chuột nằm bên cạnh chân thần. Điều này được giải thích như con chuột tượng trưng cho sự linh hoạt và khéo léo khi vượt qua những chướng ngại vật, còn con voi tức thần Ganesha tượng trưng cho sức mạnh có để đạp đổ mọi khó khăn.

Trên các bức tranh về thần Ganesha, thường miêu tả ông với một cái ngà bị gãy và một con rắn quấn trước bụng. Có một câu chuyện được kể lại để giải thích cho hai chi tiết kỳ lạ này.

Một lần, trong ngày cúng lễ, thần Ganesha ăn quá nhiều kẹo ngọt, khiến cho bụng của ông no căng. Ông cưỡi trên con chuột của mình đi tản mát trong rừng, nhưng con chuột vấp phải vào một con rắn và khiến cho Ganesha ngã. Bụng của thần vỡ tung và rơi ra biết bao nhiêu kẹo trong đó. Hoảng hốt, Ganesha nhặt hết lại kẹo và nhét vào bụng, rồi tiện tay vớ luôn con rắn làm dây buộc bụng.

Tuy nhiên, thần Ganesha không ngờ rằng Mặt Trăng trên trời đã nhìn thấy hết cảnh tượng của ông và cười nhạo ông. Tức giận, Ganesha bẻ luôn một cái ngà của mình và ném lên Mặt Trăng. Từ đó, mặt thần của ông bị khuyết mất một bên ngà, còn Mặt Trăng cũng không còn mịn màng như xưa nữa mà nứt nẻ đầy sẹo do lĩnh cú ném của thần Ganesha.

Thần Kama

Kama là con trai của thần Vishnu và Lakshmi, là vị thần đẹp trai và tinh khiết nhất trong thần thoại Ấn Độ, và chính vì vậy ông được xem là vị thần của tình yêu. Kama thường được miêu tả cầm một cây cung làm bằng mía, dây cung là một đàn ong đang bay và đầu mũi tên của ông là những bông hoa dục vọng, khiến kẻ nào bị trúng tên thì sẽ sa vào bể ái tình không dứt ra được. Vợ của Kama tên là Rati (Đam mê) và người bạn đồng hành của ông là Vasanta (Mùa xuân). Thú cưỡi của Kama là một con vẹt, biểu tượng cho sự thông minh và trí tuệ sáng suốt.

Sự sáng suốt này dẫn đường chỉ lối cho tình yêu để con người có thể lựa chọn và đi đúng đắn. Tuy yêu đương đôi khi gây ra sự mê hoặc, nhưng không thể đánh mất được sự sáng suốt của lí trí. Thường đi cùng Kama là một đoàn tiên nữ, và khi xuất hiện, không khí yêu đương bốc lên ngút trời.

Thần Ganga – nữ thần sông Hằng

Trong đạo Hindu, sông Hằng được coi là một con sông thiêng liêng. Ai tắm trên dòng sông này sẽ được giảm nhẹ tội lỗi và có thể giải thoát bản thân khỏi sinh tử luân hồi. Người chết sau khi hỏa táng cũng thường được rắc tro cốt xuống sông Hằng, niềm tin rằng linh hồn sẽ được lên thiên đàng. Chính vì tầm quan trọng của dòng sông này, trong thần thoại Hindu, nữ thần Ganga được tôn sùng như một vị thần.

Có nhiều phiên bản về nguồn gốc của nữ thần Ganga. Theo một phiên bản, bà được tạo ra từ những giọt nước trong cái bầu đựng nước thánh của Đáng Brahma. Phiên bản khác kể rằng sau khi đích thân Brahma rửa chân cho thần Vishnu, các giọt nước rửa chân được thu lại để tạo ra Ganga.

Nữ thần Ganga được miêu tả với nước da trắng, đội vương miện trắng. Thú cưỡi của bà là một con cá sấu. Tay phải của Ganga cầm một bông hoa súng, tay trái cầm một cây đàn.

Khi đó, Ganga còn ở trên thiên giới. Thần Brahma ra lệnh cho Ganga xuống trần để dùng dòng nước thiêng của mình để thanh tẩy linh hồn tội lỗi và giúp họ được siêu thoát. Ganga cảm thấy bị xúc phạm khi phải làm nhiệm vụ đó nên quyết định sẽ dùng dòng nước của mình để nhấn chìm mặt đất. Thần Shiva là người duy nhất đủ sức mạnh để ngăn cản Ganga. Thần lấy đầu mình để đỡ dòng nước đổ từ trên trời xuống để cứu lấy thế gian. Vì vậy, Ganga bị chia thành ba dòng sông: một chảy qua thiên giới, một chảy qua cõi trần và một chảy qua địa ngục.

Thần Kali

Kali – Nữ thần của bóng tối và sự hủy diệt – được xem là một trong những vị thần đáng sợ nhất trong thần thoại Hindu. Với nước da màu xanh đen, hàm răng đỏ đầy máu và cái lưỡi dài luôn thè ra một cách thèm thuống trước cảnh giết chóc, Kali rất đáng sợ. Đặc biệt, con mắt thứ 3 ở giữa trán Kali có khả năng đoạt mạng bất cứ sinh vật sống nào nhìn vào đó (tương tự như Medusa trong thần thoại Hy Lạp).

Kali có 4 cánh tay và thường cầm theo một thanh kiếm và một cái đầu của một con quỷ từng bị bà ta chặt. Quanh cổ mình, Kali còn đeo thêm một cái vòng được kết bằng những chiếc đầu lâu, thắt lưng bằng những cánh tay người càng tăng thêm phần rùng rợn của bà. Không giống như các nữ thần khác ăn mặc có vẻ lòe loẹt, Kali thường ăn mặc rất đơn giản và thậm chí nhiều bức tranh còn miêu tả bà ta không mặc gì che thân thể, thể hiện tinh thần phóng túng và tư tưởng tự do của Kali.

Về nguồn gốc, Kali chính là một bản thể được tách ra từ nữ thần Durga. Theo truyền thuyết, một năm nọ, có một con quỷ tên Raktabija vô cùng ghê rợn xuất hiện, gây họa cho thế gian. Cứ mỗi một vết thương chém vào thì máu của con quỷ lại chảy xuống đất và biến thành một con quỷ khác giống hệt phiên bản gốc. Nữ thần Durga đã giao tranh với lũ quỷ nhân bản nhưng không giết được. Từ cơn cuồng nộ của mình, Durga đã tạo ra nữ thần Kali có thể coi là một phiên bản độc ác hơn của bà. Kali uống hết sạch bất cứ giọt máu nào của con quỷ rơi ra và vung kiếm chém giết bất cứ con quỷ nào được nhân bản, nhờ đó Durga có thể giết được con quỷ gốc.

Tuy nhiên, nữ thần Kali đã uống quá nhiều máu quỷ, dẫn đến bà trở nên điên loạn và khát máu, thích thú với cảnh chết chóc và nhảy múa một vũ điệu điên rồ. Thần Shiva là người duy nhất có thể kìm chế được Kali. Ông đã tự nguyện nằm xuống đất để Kali nhảy nhót trên thân thể mình, tránh cho thế gian bị chao đảo theo từng bước chân của Kali. Chính vì vậy, các bức tranh vẽ về nữ thần Kali thường miêu tả bà đang dẫm chân lên người thần Shiva đang nằm ở dưới. Điều này không chỉ là biểu tượng của sự kiềm chế, mà còn là biểu tượng của sự hoà hợp giữa hai khía cạnh của sự sống và sự chết.

Thần Indra

Indra hay còn được dịch là Đế Thích Thiên hay Ngọc Hoàng là vị thần sấm sét và mưa giông trong văn hóa Ấn Độ. Ông được coi là vị thần có quyền lực cai quản chư thần, á thần và thiên giới, tuy vậy ông vẫn ngồi chiếu dưới so với 3 vị Trimurti (Brahma, Vishnu, Shiva) trong thời kỳ đầu của nền văn hóa Veda.

Indra được tôn sùng là vị thần tối cao cho đến cuối thời kỳ này mới phải nhường vị trí số 1 cho các thần Brahma, Vishnu, Shiva. Tương truyền, Indra là con của trời và đất. Khi đẻ ra, nhờ uống một loại rượu thần, thân thể Indra cao lớn và sức mạnh khủng khiếp, khiến bố mẹ cũng phải sợ hãi mà chạy về hai hướng khác nhau. Từ đó, trời với đất mới cách xa nhau như bây giờ.

Thần Indra có bốn tay: tay cầm tia chớp, tay cầm vỏ ốc, tay cầm cung tên, tay cầm móc câu và mắt mọc trên khắp người, vì vậy còn được gọi là Thiên Nhãn Thần. Ông có tạo hình oai phong lẫm liệt và quả nhiên có thể coi là chiến binh mạnh nhất Thiên giới, thống lĩnh chư thần (Devas) chống lại quỷ dữ. Thú cưỡi của Indra là con voi trắng có bốn ngà, được coi là vua của loài voi. Thần Indra được cho là vị thần bảo hộ cho phương Đông.

Thần Agni

Agni là vị thần của lửa, em trai của thần Indra (trong một phiên bản khác lại kể ông là con trai của thần Brahma). Ông là biểu tượng cho ngọn lửa gia đình. Những người tôn thờ thần Agni hy vọng được sinh con cháu đời đời, gia tăng sự thịnh vượng và phát đạt cho dòng họ của mình.

Thần Agni có toàn thân màu đỏ rực và có các đặc điểm sau:

• Hai mắt là lửa mặt trời và lửa trần thế.
• Bảy cánh tay, tượng trưng cho bảy lục địa.
• Ba chân tượng trưng cho ba ngọn lửa của cuộc đời con người: lửa thiêng, lửa cưới và lửa tang.
• Thú cưỡi của Agni là một con dê.

Lửa là một yếu tố không thể thiếu trong các sự kiện quan trọng của đời người, chẳng hạn như đám cưới, đám tang, đám hỏi và ngày lễ, v.v. Vì vậy, thần Agni được coi là rất gần gũi với con người và thường được giao nhiệm vụ làm sứ giả, người truyền tin và kết nối giữa thần và con người.

Thần Yama