Tính đến năm 2021, UNESCO đã công nhận 11 khu dự trữ sinh quyển tại Việt Nam là Di sản Thế giới
1. Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ (năm 2000)
Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ là một trong những khu rừng quan trọng của Việt Nam. Khu rừng này được hình thành trên vùng châu thổ rộng lớn của các cửa sông Đồng Nai, Sài Gòn và Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây, gồm các loài động và thực vật rừng trên cạn và thuỷ sinh.
Sau chiến tranh, khu rừng ngập mặn này đã bị tàn phá do bom đạn và chất hoá học tẩy trắng vùng đầm lầy này, trở thành Vùng Đất Chết. Tuy nhiên, UBND TPHCM đã thành lập Lâm trường Duyên Hải và phát động chiến dịch trồng lại rừng Cần Giờ từ năm 1979. Đến nay, diện tích rừng đã phủ xanh hơn 31 nghìn ha, trong đó có gần 20 nghìn ha rừng trồng, hơn 11 nghìn ha được khoanh nuôi tái sinh tự nhiên và các loại rừng khác.
Lực lượng thanh niên xung phong thành phố Hồ Chí Minh và nhân dân Cần Giờ đã đóng góp rất lớn trong việc khôi phục, phát triển và bảo vệ khu rừng này. Hiện nay, khu rừng đã được giao cho chính người dân nơi đây chăm sóc và quản lý. Nơi đây được công nhận là một trong những khu du lịch trọng điểm quốc gia Việt Nam.
Khu rừng ngập mặn Cần Giờ đã được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới đầu tiên tại Việt Nam vào ngày 21-01-2000, với hệ động thực vật đa dạng độc đáo điển hình của vùng ngập mặn.
2. Khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai ( năm 2001)
Khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai là một khu dự trữ sinh quyển thế giới ở Việt Nam, bao gồm các địa danh như Vườn quốc gia Cát Tiên, Khu Bảo tồn thiên nhiên và di tích Vĩnh Cửu, Khu bảo tồn vùng nước nội địa Trị An – Đồng Nai, Khu Ramsar Bàu Sấu. Khu dự trữ sinh quyển này nằm trên địa bàn các tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng, Bình Phước, Bình Dương và Đăk Nông, với tổng diện tích 966.563 ha, bao gồm ba vùng: vùng lõi có diện tích 169.072 ha, vùng đệm có diện tích 349.995 ha, và vùng chuyển tiếp có diện tích 447.496 ha.
Trong khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai, Vườn quốc gia Cát Tiên là một địa danh nổi tiếng với diện tích 72.000 ha, là nơi bảo tồn và phát triển hệ sinh thái rừng nhiệt đới, với đa dạng sinh học phong phú và nhiều loài động vật quý hiếm như sơn dương, hươu nai, báo, hổ, và gấu. Khu bảo tồn thiên nhiên và di tích Vĩnh Cửu cũng là một địa điểm quan trọng của khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai, bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn và nhiều loài chim, động vật quý hiếm. Khu bảo tồn vùng nước nội địa Trị An – Đồng Nai và Khu Ramsar Bàu Sấu cũng có vai trò quan trọng trong bảo tồn và phát triển hệ sinh thái đặc biệt của khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai.
Khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai được thành lập trên cơ sở mở rộng khu dự trữ sinh quyển Cát Tiên đã được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới. Khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai là một trong những khu vực bảo tồn quan trọng nhất của Việt Nam, với diện tích gần 100.000 ha. Khi xây dựng khu dự trữ sinh quyển tại tỉnh Đồng Nai, có tới 80% diện tích bảo tồn nằm dưới sự chỉ đạo và quản lý của UBND tỉnh Đồng Nai, nên khu dự trữ sinh quyển này được mang tên là Khu dự trữ sinh quyển thế giới Đồng Nai.
Khu dự trữ sinh quyển Đồng Nai gồm 3 vùng lõi là Khu Bảo tồn thiên nhiên và Di tích Vĩnh Cửu, Khu Bảo tồn vùng đất ngập nước nội địa Trị An – Đồng Nai và Vườn quốc gia Cát Tiên (vùng lõi đã đề cử trước) tạo nên vùng hành lang bảo tồn mang tính tổng thể, toàn vẹn của các hệ sinh thái đặc trưng cho vùng nhiệt đới mà tỉnh Đồng Nai đang sở hữu.
- Khu dự trữ sinh quyển Cát Tiên đã được thế giới công nhận ngày 10/11/2001 do đáp ứng các tiêu chí của UNESCO. Đây là diện tích rừng mưa ẩm nhiệt đới cuối cùng còn sót lại ở miền Nam Việt Nam với rất nhiều loài động vật quý hiếm đang bị đe dọa tuyệt chủng, đặc biệt là loài Tê giác một sừng. Các hệ sinh thái tự nhiên rừng đầu nguồn ở đây cực kỳ quan trọng với chức năng điều nước lưu vực sông Đồng Nai, cung cấp nước ngọt vào mùa khô và khống chế ngập lụt vào mùa mưa cho cả một vùng rộng lớn miền Đông Nam Bộ.
- Khu Ramsar Bàu Sấu nằm ở khu Nam Cát Tiên (huyện Tân Phú) có diện tích rộng hơn 3.500 hecta vào mùa mưa và thu hẹp khoảng 100 – 150 hecta vào mùa khô. Khu này đã được công nhận là Khu Ramsar vào ngày 4-8-2005 bởi Ban Thư ký công ước Ramsar.
- Ngoài ra, khu Bảo tồn thiên nhiên và Di tích Vĩnh Cửu được thành lập vào năm 2003 với tổng diện tích 64.686 ha, bao gồm 59.810 ha rừng đặc dụng và 4.876 ha rừng sản xuất.
- Khu Bảo tồn vùng nước nội địa Trị An – Đồng Nai được Thủ tướng phê duyệt vào năm 2008. Khu này bao gồm toàn bộ vùng hồ Trị An và các vùng phụ cận thuộc sông Đồng Nai, với đa dạng loài cá và các loài thủy sinh vật khác tạo nên chuỗi và lưới thức ăn phong phú trong hệ sinh thái ao hồ đặc trưng vùng nhiệt đới.
3. Khu dự trữ sinh quyển Châu thổ sông Hồng (Năm 2004)
Khu Dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng tại Việt Nam được UNESCO công nhận vào ngày 2 tháng 12 năm 2004. Đây là một trong những khu dự trữ sinh quyển thế giới có diện tích lớn nhất, bao gồm hai phần đất phía Nam vùng duyên hải Bắc Bộ, nằm ở 2 cửa sông Hồng và sông Đáy. Khu dự trữ sinh quyển này thuộc ba tỉnh châu thổ sông Hồng, gồm Thái Bình, Nam Định và Ninh Bình, với tổng diện tích lớn hơn 105.558 ha, trong đó có 66.256 ha là đất liền ven biển và 39.302 ha mặt nước biển.
Khu dự trữ sinh quyển đồng bằng sông Hồng gồm 3 phân vùng riêng biệt, thuộc các cửa sông Đáy, cửa Ba Lạt và cửa Thái Bình. Vùng ven biển cửa sông Đáy nằm trên 7 xã thuộc huyện Kim Sơn và 6 xã thuộc huyện Nghĩa Hưng. Vùng ven biển cửa Ba Lạt nằm trên 4 xã thuộc huyện Giao Thủy và 3 xã huyện Tiền Hải. Vùng ven biển cửa Thái Bình nằm trên 5 xã thuộc huyện Thái Thụy.
Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng là một trong những địa điểm có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, đồng quê và tắm biển. Nơi đây chứa đựng nhiều giá trị về sinh thái và đa dạng sinh học, góp phần bảo tồn và phát triển bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá.
4. Khu dự trữ sinh quyển Cát Bà (Năm 2004)
Quần đảo Cát Bà là một quần thể đảo gồm 367 hòn đảo, trong đó đảo Cát Bà là đảo lớn nhất, nằm ở phía Nam của Vịnh Hạ Long, cách thành phố Hải Phòng khoảng 30km và cách thành phố Hạ Long khoảng 25km. Đảo Cát Bà thuộc huyện đảo Cát Hải, thành phố Hải Phòng.
Quần đảo này nằm ở độ cao trung bình 70m so với mực nước biển và có diện tích khoảng 300 km². Thị trấn Cát Bà gồm 6 xã: Gia Luận, Hiền Hào, Phù Long, Trân Châu, Việt Hải và Xuân Đám. Ngoài ra, còn có một số đảo nhỏ khác như Hòn Cát Ông, Hòn Cát Đuối, Hòn Mây, Hòn Quai Xanh, Hòn Tai Kéo và nhiều hòn đảo khác.
Được gọi là “đảo Ngọc”, đảo Cát Bà được truyền thuyết kể lại là nơi các bà, các chị đã đứng ra lo việc hậu cần cho các ông đánh giặc. “Cát Bà” được cho là đọc chệch của các bà.
Năm 2004, Quần đảo Cát Bà đã được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới. Với nhiều cảnh đẹp, quần đảo Cát Bà là một điểm đến hấp dẫn cho du khách với các hoạt động như tắm biển, khám phá động, đi thuyền, đi bộ đường mòn, leo núi, hay đơn giản là thư giãn và tận hưởng không khí trong lành của thiên nhiên.
5. Khu dự trữ sinh quyển Kiên Giang (Năm 2006)
Tại cuộc họp thứ 19 của UNESCO, diễn ra từ ngày 23 đến ngày 27 tháng 10 năm 2006 tại Paris, khu dự trữ sinh quyển ven biển và biển đảo Kiên Giang đã được công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới.
Với diện tích hơn 1,1 triệu ha, khu dự trữ sinh quyển Kiên Giang là khu dự trữ sinh quyển lớn thứ hai trong sáu khu dự trữ sinh quyển của Việt Nam được công nhận bởi UNESCO, chứa đựng sự phong phú, đa dạng và đặc sắc về cảnh quan và hệ sinh thái. Khu dự trữ sinh quyển này bao gồm nhiều loại môi trường sống khác nhau, từ rừng tràm trên đất ngập nước, rừng trên núi đá và núi đá vôi đến hệ sinh thái biển, trong đó có thảm cỏ biển liên kết với bò biển – loài động vật quý hiếm.
Khu dự trữ sinh quyển Kiên Giang nằm trong các huyện Phú Quốc, An Minh, Vĩnh Thuận, Kiên Lương và Kiên Hải. Khu này được chia thành ba khu chính: Vườn quốc gia U Minh Thượng, Vườn quốc gia Phú Quốc và Rừng phòng hộ ven biển Kiên Lương – Kiên Hải. Đây là khu dự trữ sinh quyển thứ năm của Việt Nam được công nhận bởi UNESCO và cũng là khu dự trữ sinh quyển có diện tích lớn nhất trong số năm khu trước đó của Việt Nam, cũng như là khu dự trữ sinh quyển lớn nhất trong khu vực ASEAN.
6. Khu dự trữ sinh quyển Tây Nghệ An (Năm 2007)
Khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An là khu dự trữ sinh quyển thứ 6 của Việt Nam được UNESCO công nhận vào tháng 9/2007 với trung tâm là Vườn quốc gia Pù Mát.
Khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An có diện tích lớn nhất khu vực Đông Nam Á với tổng diện tích 1.303.285 ha. Khu dự trữ sinh quyển nằm trên địa bàn 9 huyện: Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Thanh Chương, Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Quế Phong, Tân Kỳ, Anh Sơn; trong đó Vườn quốc gia Pù Mát làm trung tâm.
Khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An lưu giữ nhiều nguồn gen quý về động, thực vật với đầy đủ đại diện của 4/5 lớp quần hệ (rừng thưa, rừng kín, cây bụi và cây thảo). Trong đó, 3 vùng cốt lõi là
- Vườn quốc gia Pù Mát
- Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống
- Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt,
Ba vùng cốt lõi tạo nên sự liên tục về các sinh cảnh duy trì hiệu quả bảo tồn đa dạng sinh học thông qua việc giảm bớt khó khăn về chia cắt nơi sống do các hoạt động kinh tế của con người tạo ra.
7. Khu dự trữ sinh quyển Cù lao Chàm (Năm 2009)
Khu Bảo tồn thiên nhiên Cù Lao Chàm được thành lập vào tháng 10 năm 2003 nhằm bảo vệ đa dạng sinh học trên các đảo của cụm đảo xã Tân Hiệp, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam. Vào thời điểm 2007, đây là một trong 15 Khu Bảo tồn biển của Việt Nam.
Cù lao Chàm bao gồm tám đảo là Hòn Lao, Hòn Dài, Hòn Mồ, Hòn Khô mẹ, Hòn Khô con, Hòn Lá, Hòn Tai và Hòn Ông, cách bờ biển Cửa Đại khoảng 15 km. Ngoài việc giữ gìn đa dạng sinh học, Cù lao Chàm còn là một di tích văn hoá lịch sử quan trọng. Bản đồ “Tây Phương” xưa ghi lại tên của Cù lao Chàm là “Champello” lấy từ tiếng Nam Ấn “Pulau Champa”. Tại đây còn nhiều di tích thuộc các nền văn hoá Sa Huỳnh, Chăm Pa, Đại Việt, với các công trình kiến trúc cổ của người Chăm và người Việt có niên đại vài trăm năm.
Cù lao Chàm cũng là một địa điểm du lịch hấp dẫn với khí hậu mát mẻ quanh năm, hệ động thực vật phong phú và nguồn hải sản đa dạng. Rặng san hô ở khu vực biển Cù lao Chàm được các nhà khoa học đánh giá cao và được bảo vệ.
Vào ngày 29.5.2009, Cù Lao Chàm (Hội An) đã được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới đầu tiên tại Việt Nam.
8. Khu dự trữ sinh quyển Mũi Cà Mau (Năm 2009)
Tại cuộc họp thứ 21 của Ủy ban Điều phối quốc tế chương trình con người và sinh quyển thế giới (MAB) thuộc Ủy ban UNESCO, diễn ra từ ngày 25 đến 29-5-2009 tại Jeju, Hàn Quốc, Cù Lao Chàm – Hội An (Quảng Nam) và Mũi Cà Mau (Cà Mau) đã được chính thức thêm vào danh sách khu dự trữ sinh quyển thế giới. Ngoài việc được công nhận là khu du lịch quốc gia, Mũi Cà Mau còn được xem là một cột mốc toạ độ quốc gia.
Khu dự trữ sinh quyển Mũi Cà Mau có diện tích 371.506 ha và bao gồm ba vùng: vùng lõi (17.329 ha), vùng đệm (43.309 ha) và vùng chuyển tiếp (310.868 ha). Vùng lõi được chia thành ba phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của ba vườn quốc gia: Mũi Cà Mau, U Minh Hạ và phòng hộ ven Biển Tây. Vùng này có nhiều hệ sinh thái đặc trưng, bao gồm rừng ngập mặn, rừng tràm trên đất ngập nước than bùn, và hệ sinh thái biển. Mỗi hệ sinh thái lưu giữ các nguồn tài nguyên sinh vật và địa chất phong phú có giá trị bảo tồn cao.
Mũi Cà Mau có bốn đặc trưng sinh thái chính:
- Hệ thống nguyên sinh trên đất bãi bồi.
- Hệ thống chuyển tiếp các hệ sinh thái đặc trưng từ rừng ngập mặn sang rừng tràm ngập nước ngọt theo mùa.
- Là vùng bãi đẻ và nuôi dưỡng con giống các loài thuỷ hải sản cung cấp cho các vùng biển cả nước.
- Những dấu tích của cư dân đầu tiên trên vùng cực nam tổ quốc.
9. Khu dự trữ sinh quyển Lang Biang (Đà Lạt) (Năm 2015)
Tại Kỳ họp lần thứ 27 của Hội đồng Quốc tế Chương trình Con người và Sinh quyển của UNESCO, diễn ra vào ngày 9/6/2015, Lang Biang đã được công nhận là Khu Dự trữ Sinh Thế giới đầu tiên tại miền Tây Nguyên. Với diện tích 275.439 ha, Lang Biang nằm ở phía bắc tỉnh Lâm Đồng, thuộc khu vực Nam Tây Nguyên và được đặt tên theo ngọn núi Lang Biang. Khu Dự trữ Sinh quyển này bao gồm một vùng rừng nguyên sinh rộng lớn, trong đó Vườn quốc gia Bidoup Núi Bà được coi là một trong bốn trung tâm đa dạng sinh học của Việt Nam.
Các nhà khoa học đã ghi nhận khu vực này có 153 loài động thực vật nằm trong sách đỏ Việt Nam (2007) và 154 loài có tên trong danh Lục Đỏ IUCN (2010). Nơi đây còn được Cơ quan bảo vệ động vật hoang dã thế giới (WWF) xác định là khu vực ưu tiên bảo tồn số 1 (Khu vực SA3) trong chương trình bảo tồn các dãy núi chính Nam Trường Sơn của Việt Nam.
Việc Lang Biang được công nhận là Khu Dự trữ Sinh Thế giới sẽ giúp Lâm Đồng phát triển hệ sinh thái bền vững và khẳng định thế mạnh về thiên nhiên của vùng đất này, từ đó thu hút khách du lịch đến thăm đà lạt. Hiện tại, Việt Nam có tổng số 9 Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới.
10. Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa (Ninh Thuận) (Năm 2021)
Hội đồng Điều phối Quốc tế về Chương trình Con người và Sinh quyển của UNESCO vừa chính thức công nhận tại Việt Nam hiện có 11 Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới, đứng thứ hai ở Đông Nam Á sau Indonesia. Quyết định này được đưa ra tại phiên họp tại Nigeria vào ngày 15/9/2021 theo thông tin từ Bộ Ngoại giao (MOFA). Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới thứ 10 tại Việt Nam là Núi Chúa, thuộc tỉnh Ninh Thuận.
Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới Núi Chúa có diện tích 106.646,45 ha, nằm ở phía Nam Trung Bộ tỉnh Ninh Thuận, bao gồm vùng lõi (16.445 ha), vùng đệm (48.047 ha) và vùng chuyển tiếp (42.131 ha). Đây là nơi bảo tồn, phát triển nghiên cứu và hỗ trợ, giáo dục và văn hóa.
Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới Núi Chúa có hệ sinh thái rừng khô hạn đặc trưng và độc đáo ở Việt Nam và Đông Nam Á. Hệ sinh thái rừng của nó có giá trị đặc biệt vì nó thuộc về An Nam (Greater Annamites – khu vực SA4), một trong 200 vùng sinh thái quan trọng toàn cầu và là một trong những khu vực ưu tiên bảo tồn cao nhất của tất cả các loại sinh cảnh chính trên Trái đất.
11. Khu dự trữ sinh quyển Kon Hà Nừng (Gia Lai) (Năm 2021)
Khu dự trữ sinh quyển Cao nguyên Kon Hà Nừng thuộc tỉnh Gia Lai, Tây Nguyên, có tổng diện tích 413.511,67 ha với 2 vùng lõi là Vườn quốc gia Kon Ka Kinh và Khu bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng.
Nơi đây có hệ sinh thái rừng kín thường xanh mưa ẩm á nhiệt đới còn tương đối nguyên vẹn. Khu bảo tồn này có tính đa dạng sinh học cao, tiêu biểu cho hệ sinh thái rừng, động thực vật rừng Tây Nguyên. Khu dự trữ sinh quyển Kon Hà Nừng còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội và duy trì cân bằng sinh thái của Tây Nguyên, miền Trung và Đông Nam Bộ.
Cả Khu dự trữ sinh quyển Núi Chúa và Kon Hà Nừng đều là kho tàng di sản văn hóa phong phú, đặc sắc với nhiều nét nổi bật về giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của các dân tộc thiểu số sinh sống tại đó.